WJAZD KRÓLA DO KROSNA, ACZ KRÓL KRÓLOWI NIERÓWNY

Nie znamy dokładnie daty urodzin królowej - przyjmuje się powszechnie, że był to luty 1374 roku. Jej babką była Elżbieta Łokietkówna, a na węgierskim dworze Andegawenów odebrała staranne wychowanie. Jej ojciec ufundował pierwszy węgierski uniwersytet, wspierał ludzi nauki i artystów.

Królewna węgierska i polska Jadwiga była określana w dokumentach jako Hedvigis filia regis Ungarie et Polonie. Po ostatecznym desygnowaniu Jadwigi przez Elżbietę Bośniaczkę na władczynię Polski królewnie przysługiwał tytuł heres Polonie (dziedziczka Polski).

Po koronacji pełna tytulatura Jadwigi brzmiała: Hedvigis Dei gracia regina Polonie, necnon terrarum Cracovie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cuiavie, Pomoranieque domina et heres (Jadwiga z Bożej łaski królowa Polski, a także pani i dziedziczka ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej i pomorskiej).

11 stycznia 1386 w Wołkowysku panowie polscy oznajmili Jagielle, że Jadwiga zgodziła się zostać jego żoną. Królowa odwołała publicznie swoje sponsalia z Wilhelmem. Jagiełło przybył do Krakowa, gdzie 15 lutego 1386 przyjął chrzest. 18 lutego Jadwiga i Jagiełło uroczyście zawarli związek małżeński w katedrze na Wawelu. 

Po zawarciu małżeństwa z Władysławem Jagiełłą do tytulatury polskiej Jadwigi dodawano tytulaturę litewską i ruską po mężu: Hedvigis regina Polonie, princepsque Lithuanie suprema et heres Russie (królowa Polski oraz najwyższa księżna Litwy i dziedziczka Rusi). W okresie od maja 1395 r. (śmierć siostry Marii, królowej Węgier) do lipca 1397 r. (zawarcie porozumienia ze szwagrem Zygmuntem Luksemburskim na zjeździe spiskim) Jadwiga używała ponadto tytułu heres Ungarie (dziedziczka Węgier).

Na wiosnę 1387 stanęła na czele wyprawy rycerstwa polskiego, której celem była rewindykacja zajętej przez Węgrów Rusi Czerwonej. 8 marca 1387 potwierdziła przywileje dla Lwowa, gwarantując mu prawo składu. Tam też 26 września 1387 złożył jej hołd lenny hospodar mołdawski Piotr I. W 1397 w Inowrocławiu odbyła zjazd z wielkim mistrzem krzyżackim Konradem von Jungingenem w celu wynegocjowania powrotu do korony ziemi dobrzyńskiej.

Na swoim dworze skupiła elitę intelektualną Polski (Piotr Wysz, Mateusz z Krakowa, Hieronim z Pragi). Zleciła pierwsze w naszej historii tłumaczenie Księgi Psalmów na język polski (zachował się po dziś dzień egzemplarz tego dzieła znany jako Psałterz floriański).

Fundowała wiele nowych kościołów oraz uposażała już istniejące klasztory. Opiekowała się szpitalami. W 1397 założyła bursę dla polskich i litewskich studentów przy Uniwersytecie Karola w Pradze. W tym też roku uzyskała zgodę papieża na utworzenie fakultetu teologii na Akademii Krakowskiej.

22 czerwca 1399 roku urodziła córkę Elżbietę Bonifację, która zmarła 13 lipca 1399 roku. Sama Jadwiga zmarła cztery dni później na gorączkę połogową. W testamencie zapisała swój majątek Akademii Krakowskiej. Kiedy w latach 80. XX wieku otworzono jej grobowiec, znajdujący się w Katedrze Wawelskiej, stwierdzono, że istotnie klejnoty grobowe wykonane były ze skóry i drewna.

W swym życiu harmonijnie łączyła kontemplację z działalnością praktyczną, co wyraziła również w nawiązującym do Ewangelii symbolu dwóch przeplatających się liter MM (Maria i Marta), który poleciła umieścić na ścianach swej komnaty, a chcąc, by chwała Boża nieustannie rozbrzmiewała w katedrze wawelskiej założyła i zapewniła utrzymanie Kolegium Psałterzystów, którzy dzień i noc śpiewali psalmy przed Najświętszym Sakramentem. Ufundowała również i częściowo własnoręcznie wyhaftowała racjonał – drogocenną szatę liturgiczną dla biskupów krakowskich, zachowaną po dziś dzień, używaną podczas największych uroczystości.

Jadwiga uprawiała działalność charytatywną – ufundowała szpital w Bieczu, uposażyła szpitale w Sandomierzu i Sączu oraz otoczyła opieką liczne inne szpitale miejskie i klasztorne, w tym szpital św. Jadwigi Śląskiej w Krakowie na Stradomiu. Wykazywała wrażliwość nie tylko na biedę materialną, ale stawała również w obronie ludzkiej godności: do króla Władysława Jagiełły, kompensującego pieniędzmi krzywdę chłopów miała powiedzieć: “A któż im łzy powróci?”.

fot. Justyna Gajda

portret Jadwigi Andegaweńskiej - na podstawie jej pieczęci - autorstwa Jana Matejki - zbiory Muzeum Narodowego

tekst źródłowy: "Poczet królów i książąt Polski"

W Krośnie gościli bowiem:

Kazimierz Wielki – prawdopodobnie dwukrotnie 1340 i 1349 roku w czasie wyprawy na Ruś Halicką. Monarcha ufundował prezbiterium w kościele farnym, potwierdził prawa magdeburskie i wprowadził załogę wojskową. Także jemu kupcy zawdzięczają prawo do wielkiego targu w pierwszą niedzielę po Zielonych Świątkach i prawo do cotygodniowych targów w poniedziałki.

Jadwiga Andegaweńska – zawitała do Krosna dwukrotnie, w 1387 roku w czasie wyprawy na Ruś Czerwoną i w 1397, kiedy potwierdziła nadania ziem klasztorowi franciszkanów.

Król Władysław Jagiełło gościł w Krośnie wiele razy w czasie corocznej wyprawy na Litwę. Monarcha wyruszał z Krakowa wiosną i przez Biecz, Krosno, Sanok, Lwów orszak królewski kierował się na ojczyste ziemie władcy. W 1421 Jagiełło podarował Farze Grupę Ukrzyżowania, która do tej pory możemy podziwiać w kościele na Belce Tęczy. Po pożarze, jaki zniszczył miasto w 1427 roku, łaskawy władca zwolnił gród z podatków na 2 lata.

Jan Kazimierz zatrzymał się w Krośnie w styczniu 1656 roku, wracając z wygnania po potopie szwedzkim.

Aktualne informacje znajdziesz na profilu facebookowym - Wjazd Króla

Etap 4:
Potyczki miejskie

Miejsce realizacji: wkrótce
Termin nadsyłania zgłoszeń: wkrótce
Termin wydarzenia: 28 lipca 2018

Do udziału zapraszamy mieszkańców dzielnic i osiedli Krosna - dzieci, dorosłych, kobiety i mężczyzn (brak ograniczenia wiekowego), minimalna liczba osób: 6, maksymalna - do nieskończoności :)

1. Zbijanie pachołka (niekoniecznie tradycyjne kręgle)
2. Podkową w turka (rzut do celu)
3. Sprytna gospodyni (plecenie warkoczy z cebuli lub czosnku)
4. Cerowanie kmiecia (cerowanie dziury w ubraniu chłopskim. UWAGA! Ubranie chłopskie na chłopie - panie prosimy o zachowanie ostrożności podczas cerowania)
5. Chytry giermek (szukanie monet w zbożu)
6. Toczenie beczki (trudna sztuka układania beczek w piwnicy. Konkurencja grupowa)
7. Bieg ze stągwiami
8. Przeciąganie wozu obfitości (mierzcie siły na zamiary. Konkurencja grupowa)
9. Slalom główki kapusty drewnianym kołkiem
10. Królewski zielarz (konkurs znajomości właściwości ziół)
11. Ogrodnicy Króla* Jegomości (przycinanie krzewu na zadany kształt)
*Królowej

Sprawdźcie, który z Waszych znajomych, sąsiadów dalszych lub bliższych ma największą krzepę, a który wprawne oko, dryg do kręgli lub wrodzone zdolności krawieckie. Pora na ćwiczenia grupowe! Każda drużyna musi wydelegować jednego członka do rady/komisji nadzorującej potyczki. Nie zapomnijcie też o wsparciu - kibice z hasłami zagrzewającymi do boju mile widziani, a okrzyki na cześć każdej z drużyn wskazane. Drużyny obowiązują stroje stylizowane na epokę średniowiecza.

Do pobrania skrócona prezentacja:

Wjazd Króla prezentacja 2018