Blizne
Blizne znane jest szeroko za sprawą kościoła pw. Wszystkich Świętych, jednego z kilku najbardziej „docenionych” zabytków regionu, obecnego na prestiżowej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Blizne, lokowane jak i Krosno przez Kazimierza Wielkiego, przeszło na własność biskupów przemyskich, którzy ok. połowy XV w. ufundowali tu, inspirowany świątynią w Haczowie, wspomniany drewniany kościół.
W XVII w. dobudowano do niego charakterystyczną wieżę dzwonnicę, z tego wieku pochodzi także obraz adoracji Matki Boskiej przez Wszystkich Świętych w ołtarzu głównym. Obraz wiązany z nadwornym malarzem Wazów, wenecjaninem Tomaszem Dolabellą, znanym nam dobrze z krośnieńskiej fary.
Z XVII stulecia pochodzi także lwia część wspaniałej polichromii, która przesądziła o umieszczeniu świątyni na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Uzupełniła ona starsze malowidła – w tym wspaniałą i najczęściej reprodukowaną scenę Sądu Ostatecznego, wykonaną w wieku XVI.
Większość scen ufundowali miejscowi chłopi, a ich czytelny i jasny przekaz sprawia, że dekoracja malarska blizneńskiej świątyni uchodzi za niemal wzorcowy przykład biblii pauperum, stanowiącej ilustrację przekazu biblijnego dla tej (dominującej) części wiernych, której obca była sztuka czytania. Być może fundatorzy ową sztukę posiedli, skoro nad obrazami umieszczono ich imiona i nazwiska.
Świątynia tworzy całość z doskonale zachowanym zespołem budynków zespołu plebańskiego – starej plebanii z 1699 r. oraz pochodzących z poł. XIX w. lamusa, dawnej szkoły parafialnej (organistówki) i stodoły. Zespół uzupełnia budynek dawnego szpitala, czyli przytułku dla ubogich parafian z I poł. XIX w.
Po drugiej stronie drogi zbudowano nowy okazały kościół, w którym znajduje się dzisiaj bezcenna gotycka rzeźba Madonny, datowana na I ćwierć XVI w., powstała z inspiracji ryciny Albrechta Dürera, a dłuto jej twórcy znamionuje precyzja, skłaniająca badaczy do przypisywania mu przynależności do elitarnej grupy małopolskich snycerzy, kontynuujących sztukę Wita Stwosza.
Po zwiedzeniu obu świątyń warto wybrać się także na Górę św. Michała, zwaną też po prostu Michałkiem, która znana jest z ciekawej kaplicy z 1877 r., upamiętniającej wsparcie udzielone przez tegoż świętego blizneńskim chłopom, uwolnionym z tatarskiego jasyru w 1624 r.
Pierwsza kaplica stanęła tu jeszcze w XVII w., w kolejnym górą czasowo zarządzali kapucyni z Krosna, ale zamiar budowy klasztoru udaremniła polityka „józefinizmu”. Cesarz Józef II po prostu skasował – jego zdaniem – próżniaczy klasztor.
Ostatecznie siedzibę w Bliznem obrało inne zgromadzenie - Sióstr Wspólnoty Niepokalanej Matki Wielkiego Zawierzenia. Klasztor jest doskonale widoczny na zboczu wzniesienia, powyżej charakterystycznej sylwetki nowego kościoła w Bliznem. Łączy go z Michałkiem droga krzyżowa, której pierwsza stacja znajduje się przy zabytku UNESCO, a ostatnia na samej górze - w pobliżu kaplicy św. Michała.
więcej
W XVII w. dobudowano do niego charakterystyczną wieżę dzwonnicę, z tego wieku pochodzi także obraz adoracji Matki Boskiej przez Wszystkich Świętych w ołtarzu głównym. Obraz wiązany z nadwornym malarzem Wazów, wenecjaninem Tomaszem Dolabellą, znanym nam dobrze z krośnieńskiej fary.
Z XVII stulecia pochodzi także lwia część wspaniałej polichromii, która przesądziła o umieszczeniu świątyni na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Uzupełniła ona starsze malowidła – w tym wspaniałą i najczęściej reprodukowaną scenę Sądu Ostatecznego, wykonaną w wieku XVI.
Większość scen ufundowali miejscowi chłopi, a ich czytelny i jasny przekaz sprawia, że dekoracja malarska blizneńskiej świątyni uchodzi za niemal wzorcowy przykład biblii pauperum, stanowiącej ilustrację przekazu biblijnego dla tej (dominującej) części wiernych, której obca była sztuka czytania. Być może fundatorzy ową sztukę posiedli, skoro nad obrazami umieszczono ich imiona i nazwiska.
Świątynia tworzy całość z doskonale zachowanym zespołem budynków zespołu plebańskiego – starej plebanii z 1699 r. oraz pochodzących z poł. XIX w. lamusa, dawnej szkoły parafialnej (organistówki) i stodoły. Zespół uzupełnia budynek dawnego szpitala, czyli przytułku dla ubogich parafian z I poł. XIX w.
Po drugiej stronie drogi zbudowano nowy okazały kościół, w którym znajduje się dzisiaj bezcenna gotycka rzeźba Madonny, datowana na I ćwierć XVI w., powstała z inspiracji ryciny Albrechta Dürera, a dłuto jej twórcy znamionuje precyzja, skłaniająca badaczy do przypisywania mu przynależności do elitarnej grupy małopolskich snycerzy, kontynuujących sztukę Wita Stwosza.
Po zwiedzeniu obu świątyń warto wybrać się także na Górę św. Michała, zwaną też po prostu Michałkiem, która znana jest z ciekawej kaplicy z 1877 r., upamiętniającej wsparcie udzielone przez tegoż świętego blizneńskim chłopom, uwolnionym z tatarskiego jasyru w 1624 r.
Pierwsza kaplica stanęła tu jeszcze w XVII w., w kolejnym górą czasowo zarządzali kapucyni z Krosna, ale zamiar budowy klasztoru udaremniła polityka „józefinizmu”. Cesarz Józef II po prostu skasował – jego zdaniem – próżniaczy klasztor.
Ostatecznie siedzibę w Bliznem obrało inne zgromadzenie - Sióstr Wspólnoty Niepokalanej Matki Wielkiego Zawierzenia. Klasztor jest doskonale widoczny na zboczu wzniesienia, powyżej charakterystycznej sylwetki nowego kościoła w Bliznem. Łączy go z Michałkiem droga krzyżowa, której pierwsza stacja znajduje się przy zabytku UNESCO, a ostatnia na samej górze - w pobliżu kaplicy św. Michała.
więcej
fot.: M. Rymar (1,3,4,5,6), arch. Arete sp. z o.o. (2), panorama: www.blizne.przemyska.pl
