Gmach Towarzystwa Zaliczkowego
Jeden z najpiękniejszych budynków w mieście, stanowiący interesujący przykład rzadkiego w Galicji stylu neorenesansowego, do tego związany z najlepszymi tradycjami regionu.
Powstał w latach 1893 - 1894 wg projektu Adolfa Stapfa. Ducha południowego renesansu przywołują dwukolumnowy portyk, ujmujący główne wejście, obramienia okienne, okap dachu oraz umieszczony pod nim sgraffitowy fryz, wykonany przez krośnieńskiego malarza Franciszka Daniszewskiego.
O ile forma kojarzy się z Italią, to tematyka jest ściśle regionalna. Fryz przedstawia bowiem sceny związane z tkactwem i kopalnictwem naftowym oraz portrety Tytusa Trzecieskiego, Karola Klobassy i Ignacego Łukasiewicza. Dlaczego ich?
Otóż kiedy w 1874 r. z inicjatywy Rady Powiatowej powołano Towarzystwo Zaliczkowe, właśnie oni wsparli je największymi kwotami. I nic dziwnego. Wszak mówimy to o słynnym "triumwiracie naftowym", który przyczynił się zarówno do odkrycia możliwości zastosowania nafty (Łukasiewicz) jak i do wykorzystania patentu na skalę przemysłową. Łukasiewicz, Klobassa i Trzecieski zawiązali spółkę, czerpiąc ogromne korzyści z eksploatacji ropy naftowej, część tych zysków obracając jednak dla dobra publicznego, choćby na Towarzystwo Zaliczkowe.
Dziś określilibyśmy jego działalność „bankowością spółdzielczą“, nastawioną przede wszystkim na wspieranie inicjatyw gospodarczych i „podnoszenie“ ekonomiki regionu.
Towarzystwo powołano z kapitałem zakładowym 8000 zł reńskich, włożonych przez Radę Powiatu i darczyńców prywatnych (blisko 20% tej kwoty to wkład triumwirów, a już 20 lat od daty powstania roczny obrót Towarzystwa Zaliczkowego wynosił ok. 2 mln złr. Nic więc dziwnego, że mogło pozwolić sobie na tak piękny gmach...
O ile forma kojarzy się z Italią, to tematyka jest ściśle regionalna. Fryz przedstawia bowiem sceny związane z tkactwem i kopalnictwem naftowym oraz portrety Tytusa Trzecieskiego, Karola Klobassy i Ignacego Łukasiewicza. Dlaczego ich?
Otóż kiedy w 1874 r. z inicjatywy Rady Powiatowej powołano Towarzystwo Zaliczkowe, właśnie oni wsparli je największymi kwotami. I nic dziwnego. Wszak mówimy to o słynnym "triumwiracie naftowym", który przyczynił się zarówno do odkrycia możliwości zastosowania nafty (Łukasiewicz) jak i do wykorzystania patentu na skalę przemysłową. Łukasiewicz, Klobassa i Trzecieski zawiązali spółkę, czerpiąc ogromne korzyści z eksploatacji ropy naftowej, część tych zysków obracając jednak dla dobra publicznego, choćby na Towarzystwo Zaliczkowe.
Dziś określilibyśmy jego działalność „bankowością spółdzielczą“, nastawioną przede wszystkim na wspieranie inicjatyw gospodarczych i „podnoszenie“ ekonomiki regionu.
Towarzystwo powołano z kapitałem zakładowym 8000 zł reńskich, włożonych przez Radę Powiatu i darczyńców prywatnych (blisko 20% tej kwoty to wkład triumwirów, a już 20 lat od daty powstania roczny obrót Towarzystwa Zaliczkowego wynosił ok. 2 mln złr. Nic więc dziwnego, że mogło pozwolić sobie na tak piękny gmach...
