Polski Language

Rynek

Należy bez wątpienia do najpiękniejszych miejsc w regionie, jest sercem miasta bijącym nieprzerwanie od czasów lokacji Krosna, tętniącym życiem i dziś, jako miejsce spacerów, imprez plenerowych i odwiecznych interesów. 


Po ostatniej rewitalizacji zachwyca odnowionymi fasadami kamienic, nowym brukiem i stylowymi latarniami a liczne tu kawiarenki i restauracje zachęcają do spędzenia na nim dłuższego czasu.

Prostokątny plac o wymiarach 115x72m, mniejszy od krakowskiego ale na pewno nie mniej urokliwy, okalają zabytkowe kamienice pochodzące z różnych epok. Tym co wyróżnia krośnieński Rynek są wspaniałe, renesansowe podcienia arkadowe nadające miastu charakter włoskich città. Powstały w okresie szczególnego rozkwitu Krosna, kiedy dawna drewniana zabudowa rynku zastępowana była przez bogatych mieszczan okazałymi, murowanymi kamienicami a miasto zyskało miano „małego Krakowa”.

Najbardziej wiekowa z nich jest kamienica wójtowska (Rynek 7), wzniesiona jeszcze w XV w., najstarsza kamienica mieszczańska na terenie województwa podkarpackiego. Zdobi ją piękny, wczesnorenesansowy portal kamienny, a jej podcienia oparte są na kolumnach oddających klasyczny joński porządek. Przykuwa uwagę rozmiarami, podobnie jak tzw. „curia praetoriana” czyli dwór ratuszowy (Rynek 5), pochodząca z pocz. XVI w., dawna siedziba władz miejskich. Obecnie mieści się pod nią Piwnica PodCieniami, gdzie organizowane są wystawy i wernisaże.

W sąsiedniej pierzei uwagę zwraca kolejny dawny ratusz – pochodząca z XVIII w. kamienica Rynek nr 1. Obecnie jest siedzibą rektoratu PANS w Krośnie.

W kolejnej pierzei warto zwrócić uwagę na kamienicę Rynek nr 27, pochodzącą z XVI w., a w XVII w. należącą do słynnego krośnieńskiego Szkota, kupca i najbogatszego mieszczanina – Roberta Portiusa, który ją rozbudował i upiększył. Jej dzisiejszy wygląd to rezultat restauracji na pocz. XX w.

Rynek

Rynek




Rynek

Rynek

Kamienica nr 25 to z kolei ciekawy przykład współczesnej udanej rewitalizacji i połączenia tradycji z nowoczesnością. Pochodzący z przełomu XVI i XVII w. zabytkowy gmach został w ostatnich latach uratowany i z powodzeniem przywrócony tkance miejskiej.

Na przeciwnej pierzei warto zwrócić uwagę na kamienicę Rynek nr 12, maleńką acz niezwykle urokliwą. I choć wygląda na jedną z najstarszych, w rzeczywistości jest dziełem najsłynniejszego architekta przełomu XIX i XX w. Jana Sas-Zubrzyckiego, który wykorzystał starsze mury piwnic i parteru do stworzenia modelowej kamienicy epoki wczesnego renesansu.

Nie przetrwał niestety renesansowy ratusz, o którym zapomniano, a przywróciły go pamięci dopiero badani archeologiczne u progu XXI w. Obok pozostałości ratusza odkryto znacznie starszą budowlę municypalną – „Dom Wójtowski” pochodzący z połowy XIV wieku oraz XV-wieczny system wodociągowy, jakim w tamtych czasach mogły poszczycić się jedynie Kraków i Lwów. Zarys obu odkrytych budynków odtworzony został na płycie rynku.





fot.: T. Okoniewski (1,2,4,5), M. Rymar (3)