WYSTAWA CZASOWA „WYCINANKA ŻYDOWSKA – DUCHOWOŚĆ SKRYTA W MATERII PAPIERU” – WERNISAŻ 5 LIPCA 2024
Tradycyjnie na okres wakacyjny Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej przygotowało dla wszystkich odwiedzających wystawę niezwykłą. W tym roku będzie to „Wycinanka żydowska - duchowość ukryta w materii papieru” autorstwa Ingi M. Marczyńskiej artystki-plastyka, edukatorki i strażniczki dziedzictwa żydowskiego.
Wycinanka żydowska związana była ściśle z religią co wyróżniało ją od wycinanek występujących w kulturze ludowej mających charakter typowo zdobniczy.
Legenda mówi, że pierwsza wycinanka żydowska powstała, gdy rabinowi chcącemu zimą przepisać Torę zamarzł atrament, zaczął on więc wycinać litery świętych tekstów.
Wycinanką zajmowali się wyłącznie mężczyźni, gdyż w kulturze żydowskiej kobiety nie mogły zajmować się sztuką. Do jej wykonania wykorzystywano ostry nóż i pergamin, a później biały papier. Gotowe wycinanki często malowano lub podkładano pod nie tło, by stworzyć wrażenie koloru.
Istniało kilka typów wycinanek:
Mizrach – wielkoformatowa wycinanka zawieszana w domu na ścianie wschodniej, wyznaczała stronę, w którą należało zwrócić się podczas modlitwy.
Szewnosłach i Rojzelach – wycinanki przyklejane do szyb z okazji tych świąt, stanowiły ich zewnętrzny wizerunek.
Hamsa – amulet chroniący rodzącą przed złymi mocami, wieszany w czterech rogach pokoju, w którym miało przyjść na świat dziecko.
Wycinanki na chorągwiach - wykonywane przez chłopców i umieszczane przez nich na chorągwiach niesionych podczas pochodu z Torą.
Wycinanki rodzinne – związane z wydarzeniami z życia rodzinnego i umieszczane w księgach rodzinnych.
Inga Marczyńska pochodzi z rodziny w której od pokoleń kultywowano sztukę. Jest absolwentką amerykańskiego uniwersytetu National Louis University w USA oraz Politechniki Rzeszowskiej na kierunku Ekonomia i Zarządzanie. Uczyła się w Instytucie Yad Vashem.
Tytuł Artysty Plastyka został nadany Indze Marczyńskiej przez Związek Artystów Plastyków Rzeczpospolitej Polskiej. W 2015 roku starosta jasielski nadał jej tytuł Zasłużona dla Kultury Powiatu Jasielskiego.
Współpracuje z Fundacją Centropa w Austrii (Europejskie Centrum Poszukiwań i Dokumentacji) oraz z Fundacją Taube-The Taube Center for Jewish Life and Learning. W 2021 roku za swoją działalność ochrony pamięci została uhonorowana nagrodą - wyróżnieniem Muzeum Historii Żydów Polskich Polin 2021 oraz Orderem Preserving Memory XXIV 2021 nadanym przez Word Jewish Congress, Ambasadę Izraela w Polsce oraz Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Polsce i Muzeum Galicja w Krakowie. Również w 2021 r otrzymała II nagrodę w Polsce za multimedialną prezentację o cmentarzu żydowskim w Jaśle pt: Jewish Cemetery in Jasło – memory amputated”. Od 2022 jest liderem Forum Dialogu, polskiej organizacji na rzecz dialogu żydowsko-chrześcijańskiego. Od 2024 współpracuje z Mashmaut Center z Kiryat Motzkin w Izraelu, z którym realizują programy edukacyjne i co uznaje za jedno z najważniejszych działań edukacyjnych z młodzieżą w Polsce.
W swoim dorobku artystycznym ma udział w ponad 40 wystawach i plenerach. Własne prace w dziedzinie wycinanki żydowskiej prezentuje od trzech lat.
Wystawy i warsztaty artystyczne wokół wycinanki żydowskiej 2022/2024:
- Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku ( warsztaty wycinanek żydowskich i wystawa wycinanek podczas dni wielokulturowości „Ulica Żydowska”)
- Jasielski Dom Kultury ( wystawa i prelekcja o wycinance żydowskiej i dziedzictwie żydowskim)
- Biblioteka Pedagogiczna w Tarnowie o/Brzesko ( wystawa i prelekcja o wycinance żydowskiej i dziedzictwie)
-Jasielski Dom Kultury ( wystawa wycinanek w związku z rocznicą Powstania w Getcie Warszawskim)
-Muzeum Ośrodek Dokumentacji Historii Żmigrodu ( wystawa i prelekcja jw.)
- Dom Słów Teatr NN Brama Grodzka w Lublinie ( wystawa i prelekcja jw.)
- Synagoga Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku ( wystawa i prelekcja jw.)
- Muzeum Rzemiosła w Krośnie, styczeń 2024 ( prezentacja wycinanek podczas obchodów Dnia Ofiar Holokaustu na Podkarpaciu)
- Muzeum - Zespół Synagogalny we Włodawie, wystawa wycinanek i warsztaty tworzenia wycinanek żydowskich , maj 2024
Oferta edukacyjna do wystawy:
- 21 lipca, godz. 15:00 - warsztaty wycinanki (czas trwania ok. 2 h).
- 18 sierpnia, godz. 16:00 - warsztaty wycinanki (czas trwania ok. 2 h).
Cena biletów wynosi 50 zł/osoba
Bilety do nabycia w kasie lub online.
Dodatkowo zapraszamy do udziału w spotkaniu autorskim z Panią Ingą M. Marczyńską. Przy kawie o wystawie z Panią Ingą odbędzie się 18 sierpnia o godz. 15:00 (wstęp bezpłatny).
Zobacz zdjęcia
